Geçtiğimiz günlerde, kendi arsasına ev yaptıran bir arkadaşım için SGK ve vergi yükümlülükleri üzerine bir çalışma yaptım. Ortaya çıkan bilgileri, benzer bir sürece giren herkesin işine yarayacağını düşünerek, buradan paylaşmak istedim. Çünkü özel bina inşaatı deyip geçmemek lazım; hem Sosyal Güvenlik Kurumu (SGK) hem de vergi dairesi bu işin peşini bırakmıyor.

SGK'ya Kayıt Olmadan İnşaat Başlamaz!

Özel mülkünüze bina yapıyorsanız, SGK sizi bir işveren olarak görüyor. Yani, “Ben kendi evimi yapıyorum, işveren değilim” demek burada geçerli değil. Eğer inşaatta işçi çalıştırıyorsanız, öncelikle SGK’ya işyeri tescili yaptırmanız gerekiyor. Bunun için inşaatın bulunduğu yerdeki SGK müdürlüğüne başvurmanız yeterli.

İşçiler sigortasız çalıştırılırsa ne olur? Denetim olursa ağır cezalar gelir. Denetim olmazsa? O zaman da iş kazası riskine dikkat! İşçiler sigortalı değilse, SGK tüm masrafları inşaat sahibine rücu eder. Yani, bir kaza yaşanırsa hastane masrafı, tazminat, hatta emeklilik primi bile cebinizden çıkabilir.

Primler MUHSGK ile Bildirilecek

İnşaatta sigortalı çalıştırdığınız işçilerin primleri, Muhtasar ve Prim Hizmet Beyannamesi (MUHSGK) ile SGK’ya bildirilerek ödenmelidir. Bu beyanname artık hem vergi hem de sigorta primlerini kapsayan birleşik bir sistem.

İnşaat İşçilerinin Vergi Karnesi Şart!

SGK işin bir tarafı, işin bir de vergi boyutu var. Özel inşaatlarda çalışan işçilerin vergi karnesi olması gerekiyor. İşveren olarak bu işçileri, Gelir Vergisi Kanunu’nun 64. maddesi 3. bendi gereği “diğer ücretli” statüsünde vergilendiriyorsunuz. Bu ne anlama geliyor?

İşçilerin vergi karnesi alması lazım.

Vergi beyanı işverenin sorumluluğunda, ama vergi işçi adına vergi dairesine yatırılıyor.

MUHSGK beyannamesinde “vergiden muaf” seçeneği işaretlenerek 19 koduyla bildirim yapılması gerekiyor.

Verginin nasıl hesaplandığına gelirsek, burada işçinin aldığı maaşın hiçbir önemi yok. Devlet diyor ki: "Sen özel inşaatta çalışan biriysen, yıllık brüt asgari ücretin %25’i kadar vergi matrahın var." Yani işçiye ne kadar ödediğiniz fark etmez, vergi sabit bir matrah üzerinden hesaplanır. Vergi ise işçinin ikamet ettiği vergi dairesine ödenir.

İnşaat süresi 12 aydan kısa sürdüyse, vergi sadece çalışılan aylar için hesaplanır.Örneğin, inşaat 3 ayda bittiyse, işçinin yıllık değil, sadece 3 aya denk gelen vergi matrahı hesaplanır. Yani:

Yıllık brüt asgari ücretin %25'i hesaplanır.

Bu tutar 12 aya bölünür, sonra çalışılan ay kadar çarpılır.

SGK’nın Asgari İşçilik Hesabı

İnşaat bittikten sonra SGK, asgari işçilik hesaplaması yapar. Bu şu demek: “Bu büyüklükte bir inşaat için şu kadar işçilik maliyeti çıkmalı” diye bir oran belirlenir. Eğer sizin bildirdiğiniz işçilik rakamı SGK’nın belirlediği minimum seviyenin altında kalırsa, eksik kalan kısım için prim tahakkuk ettirilir.

Sonuç: Eksiksiz Bildirim, Cezasız İnşaat!

Özetle, “Kendi evimi yapıyorum, SGK’ya ve vergi dairesine ne?” diye düşünmek büyük bir hata olabilir. İşyeri tescili, işçi bildirimi, vergi karnesi, MUHSGK beyanı ve asgari işçilik hesaplamaları gibi birçok detay var. Bunları eksiksiz yerine getirmeyenler hem SGK’dan hem de vergi dairesinden ciddi cezalar alabiliyor.

Eğer böyle bir sürece giriyorsanız, işi sağlama almak için bir mali müşavirle görüşmenizi tavsiye ederim. Aksi halde, yeni evinize taşınmadan önce bir sürü borç ve ceza ile uğraşmak zorunda kalabilirsiniz.

Mahir NAZLIER
Serbest Muhasebeci Mali Müşavir