Kontrol edilen yabancı kurum kazancı isimli, Türk Şirketlerinin Yurt dışındaki ortaklık ve faaliyetlerini ilgilendiren bir kanun ve uygulama esaslarından bahsedeceğiz.

Vergi kaçırma, vergiden kaçınma amacıyla yurt dışında kurulan şirketleri denetim altına almak ve belirli şartlarda vergilendirmek amacıyla kurumlar vergisi kanunuyla yürürlüğe girmiş olan Vergi Güvenlik uygulamasını şirket yetkililerine bir farkındalık ve dikkat etmeleri gereken hususları anlamaları için bu makalemi yazıyorum.

Ticari ve Sınai mahiyette olmayan yatırımlar Yurt dışında düşük vergi oranı uygulayan ülkelere sırf düşük vergiamacıyla kaçabilmekte ise bu şirketleri ilgilendiren noktaları tekrarla açığa çıkaracağız.

Vergi idaresi Dünya turuna çıkmış bu şirketleri ve bağlantıda olduğu iştiraklerini denetim altına almak istemekte bu denetimi kendi kudretince yapmaya çalışmaktadır.

Aslına bakarsak tam mükellef Şirketler ile birlikte kişilerde bu kanunun kapsamında olup denetime takılacak olanlar ise doğrudan ya da dolaylı olarak yurt dışındaki Şirketin, Sermayesinin, Kar payının ve oy kullanma hakkının %50 si ne sahip olanlardır.

Kanunun etrafı dolaşmak için Yurtdışındaki kontrol edilen kuruma ayrı ayrı şirketlerle ya da dolaylı olarak ortak olunarak %50 oranının altında bir ortaklığım var denmesi Kabul edilmeyecek bu anlamda ortaklık oranı şartı topluca dikkate alınacaktır.

Yurtdışındaki kazanç Türkiye’deki ortağa dağıtılmasa bile belli şartların birlikte gerçekleşmesi durumunda Türkiye de vergilenecektir.

a) Yurtdışındaki şirket hasılatının %25 veya fazlası ana faaliyet dışındaki faiz, kar payı, kira, lisans ücreti, menkul kıymet satış karı gibi gelirlerden oluşuyorsa,

b) Yurtdışı şirket ilgili ülkede %10 dan aşağıda bir vergi yüküne sahipse,

c) Bahsi geçen şirketin yıllık hasılatı 100 000TL karşılığı bir parayı geçiyorsa,

Yabancı ülkedeki şirketin karı sanki Türkiye’de elde edilmiş gibi vergilendirilir.

Ancak vergileme için şartların biri değil tamamı birlikte gerçekleşmiş olmalıdır.

Kontrol oranının yılın herhangi bir anında %50 ye ulaşması vergilendirme için kâfidir

Dönem sonu itibariyle Türkiye’deki şirketin vergi matrahına ilave edilip vergisi ödenir. İlgili ülkede ödenen vergiler ise ülkemizdeki vergiden mahsup edilir. Kurum sonradan bir kar payı dağıtırsa sadece önceki vergilenen vergi matrahın üzerindeki kısım dikkate alınır.

Çifte vergilemeyi önleme anlaşmaları bu kanun kapsamındaki vergilemeyi etkilemez. Ancak anlaşma hükümleri dağıtılan kar paylarının Türkiye’de istisna edilmesini öngörüyor ise bu kanun kapsamında ödenen vergiler iade alınır.

Ülkemizden alışkın olduğumuz bir vergisel manzara ise Kontrol edilen yabancı kurumun sadece karlarının dikkate alınıp vergilendirilmesidir. Zararları ise Türkiye’deki şirket karından mahsup edilemeyecektir.

Kanun maddesine çokça eleştiri olup bunlardan biride 100 000TL karılığı Yabancı para haddi neden güncellenmiyor şeklindedir.

Arife tarif gerekir mi, devletin kafası şüphesiz farklı çalışmaktadır, eleştiri yerine mevcut durumu kabul edip, doğru adımlarla kendimizi güncellemek en yararlı adım olacaktır.

Güzel günlerde görüşmek üzere…

Mahir NAZLIER
Serbest Muhasebeci Mali Müşavir